کود سولفات روی 34%
روی عنصری است که در مقادیر کم و حیاتی برای گیاه لازم است تا اجازه فعالیتهای فیزیولوژیک را به گیاه داده و این فعالیتها نقش مهمی در فرایندهای فتوسنتز و تشکیل قند، سنتز پروتئین، حاصلخیزی و رشد و مقاومت در برابر بیماری دارند. هنگامی که کمبود روی رخ میدهد این فعالیتهای فیزیولوژیک تضعیف شده و سلامت و حاصلخیزی گیاه بسیار تحت تأثیر قرار میگیرد که موجب افت محصول و پایین آمدن کیفیت آن میشود.
در میان ریزمغذی های اصلی، سولفات روی فواید بسیاری دارد، تشخیص کمبود آن در محصولات بسیار آسان است. معمولاً تجزیه خاک و برگ نتایج خوبی در مورد احتمال وقوع کمبود میدهد و هنگامی که کمبود رخ داده و یا گیاه در معرض کمبود روی قرار دارد روشهای متعددی برای بهبود سریع و مؤثر کمبود وجود دارد.
حلالیت سولفات روی بسیار وابسته به pH خاک است.
سولفات منیزیم قابلیت دسترسی روی و جذب توسط ریشه را افزایش می دهد.
خاکهایی که دارای کمبود روی هستند، گیاه را تحت تأثیر قرار خواهند داد. ذرت، گندم، برنج، سویا، نخود، سورگوم، مرکبات و انگور گیاهان حساس نسبت به کمبود هستند. درختان مرکبات در جنوب و شمال ایران نسبت به سایر درختان میوه مانند سیب، گلابی و هلو نسبت به کمبود روی حساستر هستند. برخی از محصولاتی که نسبت به کمبود روی مقاوم هستند عبارتند از هویج، سبزیجات و جو.
انتقال روی در گیاه :
روی از طریق آوندهای چوبی از ریشه به شاخه و برگها منتقل میشود. جابجایی روی از برگهای پیرتر به برگهای جوانتر در زمان نمو دانه نیز اتفاق میافتد. در گیاهانی که دچار کمبود نیتروژن هستند، نشانه های کمبود روی بیشتر میباشد.
روی در خاک :
حلالیت روی بسیار وابسته به PH خاک است. حضور کربنات کلسیم قابلیت دسترسی روی را به دلیل ایجاد PH بالا کاهش داده و نیز با تشکیل کربنات روی ، قابلیت دسترسی روی کاهش مییابد. مقادیر بالای فسفر در خاک نیز میتواند موجب کمبود روی شود. وجود مقادیر بیش از حد مس نیز قابلیت دسترسی روی را کاهش میدهد چون جذب هر دو کاتیون از طریق یک مکانیزم یکسان صورت میگیرد.
بیشترین قسمت روی در ساختمان شبکههای خاک وجود دارد و بنابراین غیر قابل دسترس برای گیاه است. روی قابل دسترس در محلول خاک به صورت یونی یا کمپلکس بوده و می تواند بر روی ساینهای تبادلی کانیهای رسی و مواد آلی نیز جذب شود. همچنین روی میتواند به صورت کاتیون دوظرفیتی، هیدروکسید روی و یا کلرید روی یافت شود.
کمبود روی در کشاورزی :
بیش از نیمی از زمینهای زراعی در کشورمان دارای کمبود روی میباشند و این مسئله باعث کاهش 50 درصدی محصولات گردیده است. محصولاتی مانند غلات و درختان میوه (مرکبات، سیب، گلابی و هلو) به شدت تحت تاًثیر کمبود روی هستند دلایل اصلی کمبود روی در خاکهای کشورمان عبارتست از :
* آهکی بودن خاکهای زراعی، PH بالا
* مصرف فراوان و بیش از نیاز کودهای فسفاته
* وجود غلظتهای بالای بی کربنات در آب آبیاری
* عدم استفاده صحیح از کودهای حاوی روی یا سولفات روی
علائم کمبود روی در گیاهان مختلف :
رنگ سبز یا زرد در برگهای جوان، یا لکه های سوخته در محلهای میان رگبرگها در برگهای نسبتاً مسن، برگهای جوان در انتهای شاخه که بصورت رزت در می آیند، کوچک ماندن گیاه، خشکیدگی بعضی از بافتها، تأخیر در رسیدگی و بلوغ و رشد نامناسب میوه ها.
خسارت مهم کمبود روی ریختن میوه های درختان دانه دار و هسته دار در طول تکامل آنهاست و شدیدترین حالت را میتوان در هنگامی که سیب به اندازه گردو میشود مشاهده نمود. در این شرایط گاهاً تا 80 درصد میوه درختان ریزش خواهد داشت. در مرکبات کمبود روی با پوست کلفت شدن و ضخیم شدن سفیده و غیر قابل فروش شدن میوه نمایان میگردد.
پیشگیری و درمان :
کمبود روی در باغات جوانی که اراضی آنها بکر یا تسطیح شده باشد ظاهر میشود، لذا توصیه شده است که قبل از اقدام به کاشت درخت، وضعیت روی در این خاکها بررسی و نسبت به اصلاح اقدام شود. به دلیل اینکه گیاهان خانواده بقولات مانند شبدر و یونجه قدرت زیادی برای جذب روی دارند و ریشه آنها روی را از اعماق خاک به سطح میآورد. کاشت این گیاهان به عنوان کود سبز برای اصلاح اراضی که مشکوک به کمبود روی هستند توصیه شده است.
روی باید به صورت محلول در خاک وجود داشته باشد. دو ترکیب سولفات روی و کلات های روی برای اصلاح کمبود روی با توجه به اینکه محول در آب هستند، بسیار مناسب هستند.
مقدار مصرف سولفات روی 200 تا 400 گرم برای هر درخت ، 20تا 40 کیلوگرم در هکتار برای کشت خطی و 5/1 برابر آن برای کشت دست پاش میباشد. کلات روی نیز بسیار مؤثر است ولی تهیه سولفات روی ارزانتر و اقتصادی تر است.
روی : در بسیاری از آنزیمهای موجود در متابولیسم گیاه نقش دارد. مقدار RNA و ریبوزم موجود در سلولها به هنگام کمبود روی به شدت کاهش می یابد. روی به طور غیر مستقیم روابط آب در گیاهان را تنظیم میکند. وجود این عنصر برای سنتز اسید آمینه تریپوفان که در تولید اکسین دخالت دارد ضروری است، فقدان اکسین IAA که در اثر کمبود روی رخ میدهد ، باعث عدم رشد دیواره سلولی و کاهش جذب آب در گیاه میشود. روی به شکل کاتیون دو ظرفیتی Zn+2 جذب گیاه میشود.